Czym są strefy zagrożenia wybuchem?

Przemysłowa produkcja jest obarczona różnymi czynnikami ryzyka. Jednym z takich czynników jest zapylenie powietrza, które nie tylko może negatywnie wpłynąć na stan zdrowia osób przebywających w zanieczyszczonym środowisku, ale nawet doprowadzić do niezwykle groźnych wybuchów. Aby móc skutecznie przeciwdziałać takim sytuacjom, wyznaczane są tak zwane strefy zagrożenia wybuchem. Co warto wiedzieć na ich temat?

Czym jest strefa zagrożenia wybuchem?

Strefa zagrożenia wybuchem to taka przestrzeń w obszarze budynku – na przykładu zakładu produkcyjnego – w której występuje ryzyko wystąpienia atmosfery wybuchowej, czyli mieszanki powietrza lub innego utleniacza z substancjami palnymi w stężeniu mieszczącym się między dolną a górną granicą wybuchowości. W sytuacji wystąpienia zapłonu (np. od iskry elektrycznej powstałej w wyniku zwarcia) dochodzi do gwałtownego spalania substancji rozpylonej w powietrzu i w konsekwencji do wybuchu.

Różnica między granicami wybuchowości zależy od rodzaju substancji rozpylonej w powietrzu – dla jednych materiałów jest ona bardzo niewielka, dla innych bardzo szeroka. Jeśli stężenie substancji znajduje się poniżej dolnej granicy wybuchowości, nie ma ryzyka wystąpienia wybuchu, gdyż w atmosferze znajduje się zbyt mało palnego materiału. Jeśli stężenie substancji jest powyżej granicy wybuchowości oznaczać to będzie, że w atmosferze jest zbyt mało tlenu, by doszło do reakcji spalania.

Wyznaczanie stref wybuchowych

Zgodnie z dyrektywą Unii Europejskiej znanej jako ATEX (z fr. Atmosphères Explosibles), wyróżnia się sześć rodzajów stref zagrożenia wybuchem, jednak w systemach odpylania przemysłowego mogą występować tylko trzy z nich – pozostałe dotyczą układów, w których substancjami palnymi są gazy, ciecze oraz opary.

Strefy zagrożenia wybuchem występujące w różnych segmentach instalacji odpylającej:

• strefa 20 – obejmuje urządzenia, w których zagrożenie wybuchem jest wysokie, atmosfera wybuchowa występuje często i w długich okresach lub utrzymuje się przez cały czas. Do tej grupy zaliczamy m.in. wewnętrzną komorę odpylacza z workami filtracyjnymi, komory wylotowe i rozprężne, komory z płytami odciążającymi;
• strefa 21 – zagrożenie w tej strefie występuje sporadycznie w warunkach normalnej pracy urządzenia. Występuje w wewnętrznej stronie rurociągu i innych elementach dystrybucji zanieczyszczonego powietrza;
• strefa 22 – obowiązuje w urządzeniach, w których ryzyko wystąpienia atmosfery wybuchowej jest niewielkie; nie występuje ona w normalnych warunkach pracy, a po wystąpieniu utrzymuje się przez krótki czas. Zalicza się do niej m.in. komory z wentylatorami odciągowymi, komory z systemem regeneracji filtrów oraz wylot czystego, przefiltrowanego powietrza.

Elementy bezpieczeństwa instalacji

Wybuch pyłu wewnątrz instalacji odpylającej stwarza ogromne zagrożenie zarówno dla osób przebywających w pobliżu, jak i budynku oraz jego najbliższego otoczenia. Aby zapobiegać wystąpieniu takich sytuacji lub minimalizować ich skutki, instalacje odpylające zgodnie z dyrektywą ATEX muszą być wyposażone w odpowiedniej rozwiązania technologiczne. Należą do nich między innymi klapy zwrotne izolujące filtr od kanału doprowadzającego zapylone powietrze (zapobiega rozprzestrzenianiu się ognia w obrębie hali budynku), czy panele odciążające (membrany), które w momencie wybuchu gwałtownie się otwierają dając ujście ciśnieniu i ogniowi. Elementy te montowane są po zewnętrznej stronie instalacji, dlatego w ich pobliżu nie mogą znajdować się ani ludzie, ani inne instalacje, budynki czy pojazdy.

Systemy odpylania odgrywają istotną rolę w zapewnianiu bezpiecznego funkcjonowania zakładów przemysłowych, ale same również są narażone na niebezpieczeństwa. Prawidłowo wykonany projekt instalacji, stosowanie certyfikowanych technologii oraz profesjonalne wykonawstwo są jedyną gwarancją, że instalacja będzie działać zgodne ze swym przeznaczeniem. Dlatego jeśli potrzebują Państwo bezpiecznego systemu odpylania dla swojej firmy, zapraszamy do kontaktu!